JABŁKA.

JABŁKA
– jadalne, okrągłe owoce jabłoni o soczystym i chrupkim miąższu. Te smaczne wartościowe owoce rozprzestrzeniły się z Azji środkowej przez Azję mniejszą na resztę Europy. W Europie stały się symbolem zdrowia, urodzaju, płodności, życia, miłości, dostatku, długowieczności i nieśmiertelności. Na świecie znanych jest ponad 10 tysięcy odmian jabłek. Różnią się między sobą smakiem, kolorem, wielkością, aromatem i zastosowaniem.

Od wieków czczono jabłka jako symbol płodności i dostatku przy obrzędach weselnych. Jabłka są  symbolem płodności, synonimem kobiecych piersi, symbolem dzieci swoich rodziców, w związku z czym występują w wielu popularnych przysłowiach.

Złote jabłka były symbolem nieśmiertelności i najwyższego bogactwa, symbolizowały też wieczne życie  pozagrobowe. Jabłka mogły więc jednocześnie przypominać o śmierci i o życiu. Znajdują swoje miejsce w mitologiach - w greckiej jabłka były między innymi symbolem Hery -  bogini małżeństw, symbolem Afrodyty -  bogini miłości, oraz Gaji bogini ziemi, jabłoń jej dawała złote owoce nieśmiertelności. Były niezwykłym cudownym owocem dającym wyśmienity nektar - zwany ambrozją. 


W mitologi rzymskiej dla Rzymian jabłko było też symbolem wiecznego życia i zaświatów. W rzymskiej kulturze czerwone jabłka były symbolem Wenus, bogini miłości i pożądania. W mitologii nordyckiej złote jabłka, zapewniały bogom wieczną młodość. W  mitologii celtyckiej Celtowie pozagrobowy świat zwali Avalonem czyli ''Wyspą Jabłek". Dawały życie i młodość, ratowały życie bohaterom.
 
Również w tradycji chrześcijańskiej jabłko związane jest z rytuałem pogańskiej płodności, jest symbolem pokusy i pożądania. W kulturze chrześcijańskiej jabłko stało się więc symbolem grzechu i zdrady, symbolem zakazanego owocu, zła.  

Jabłka zawierają około 85 % wody, kwasy organiczne - jabłkowy, cytrynowy, chinowy, bursztynowy. Cukry, w tym cukry proste: glukozę i fruktozę. Zawierają przeciwutleniacz witaminę C wzmacniającą układ odpornościowy, witaminę A, B1, B2, B3, E, K i PP. Wiele minerałów: potas, żelazo, sód, magnez, cynk, miedź, krzem, beta-karoten ( prowitaminę A ) oraz błonnik w postaci pektyn. 

Im kwaśniejsze jabłka, tym większa jest zawartość witaminy C. Mimo tego, że mają kwaskowaty smak, odkwaszają organizm, mają dużą zawartość zasadowych soli mineralnych potasu i dzięki temu regulują gospodarkę wodną w organizmie. Zawartość żelaza sprzyja zapobieganiu anemii. Są moczopędne, przez co mogą zmniejszać obrzęki nóg. Jedzenie jabłek na surowo wzmacnia pracę serca, układ nerwowy i poprawia pracę wątroby. Zawierają dużą ilość błonnika roślinnego, kwercetynę, pektyny.
Przeciwutleniacze – polifenole ( kwercetyna ) – mają działanie anty kancerogenne ( przeciw nowotworom jelita grubego i wątroby ) oraz chronią system nerwowy przed stresem ( zapobiegają chorobie Alzheimera i Parkinsona ).W przypadku niestrawności i choroby wrzodowej u dorosłych, jak i biegunki u małych dzieci sprawdzą się jabłka gotowane lub tarte. 

Świeże jabłka są źródłem węglowodanów i lekkostrawnego błonnika. Najwięcej pektyn zawiera skórka i gniazdo nasienne, które najczęściej wyrzucamy. Pektyny oczyszczają organizm z substancji trujących, podczas trawienia wiążą niektóre metale ciężkie w nierozpuszczalne sole, które są wydalane z organizmu. Głównie nałogowi palacze, mieszkańcy dużych miast, ośrodków przemysłowych oraz osoby mające w pracy styczność ze związkami toksycznymi, powinni jeść jak najwięcej jabłek. Pektyny regulują również florę bakteryjną, wymiatają resztki pokarmów, neutralizują substancje toksyczne. Pektyny zmniejszają wchłanianie cholesterolu i dzięki temu chronią nas przed miażdżycą i zawałem serca.
Regulują perystaltykę jelit i działają przeciw zaparciom. Dzięki zawartości pektyn jabłka mogą stanowić zarówno lek przeciwbiegunkowy jak i przeciw zaparciowy. Jabłka ułatwiają przyswajanie wapnia przez organizm, dzięki czemu wzmacniają włosy, paznokcie i zęby. Poleca się je w dietach odchudzających, są sycące i stosunkowo nisko kaloryczne ( 100 g zawiera około 40 kalorii ).

Już jedno zjedzone jabłko dziennie chroni przed zawałem serca. Zawarte w jabłku witaminy, błonnik i flawonoidy obniżają poziom złego cholesterolu.  Podobnie jak otręby, nierozpuszczalny błonnik jabłek, pochłania cholesterol z przewodu pokarmowego i go usuwa. Rozpuszczalny błonnik obniża zaś ilość złego cholesterolu wytwarzanego w wątrobie. Jedno duże jabłko w codziennej diecie obniża zawartość cholesterolu we krwi. Wraz z obniżeniem poziomu cholesterolu zmniejsza się również ryzyko chorób naczyń krwionośnych, zawału mięśnia sercowego i wylewu krwi do mózgu. Błonnik rozpuszczalny w wodzie, czyli  pektyna jabłkowa, usuwa również toksyny bakteryjne, jony metali ciężkich, takich jak ołów, rtęć i zapobiega ich wchłanianiu przez jelito. Rozpuszczalne jak i nierozpuszczalne frakcje błonnika mają aktywność przeciwnowotworową.

Jabłka odgrywają stosunkowo dużą rolę w żywieniu. Witaminy w nich zawarte regulują wszystkie procesy życiowe, pomagają w walce z infekcjami. Kwasy organiczne działają odkwaszająco na organizm, co jest szczególnie ważne, gdy spożywa się dużo mięsa, tłuszczu i jaj.

Medycyna ludowa przypisuje im leczniczy wpływ w niedokrwistości, awitaminozie, bólach stawów. Herbatka ze skórek jabłka jest doskonałym środkiem do płukania jamy ustnej i gardła, ma właściwości dezynfekujące i likwidujące stany zapalne. Radzi zajadać się jabłkami przede wszystkim jesienią i na początku zimy, bowiem wtedy są one najcenniejsze, najbogatsze w lecznicze składniki, więc powinno się je włączyć do codziennego jadłospisu, w większych ilościach i najlepiej zjadać ze skórką. 

Jeżeli ktoś nie lubi jabłek ze skórką, powinien jabłkowe obierki suszyć. Napar z nich  ma wiele cennych właściwości, wskazanych przy przeziębieniach, kaszlu, anginie, nieżycie oskrzeli. Oryginalnym lekiem są powidła sporządzone ze świeżych lub suszonych rozmoczonych owoców pomagające przy biegunkach i łagodzące bóle. Świeży sok jabłkowy pomaga przy miażdżycy, dolegliwościach pęcherza, nerek, wątroby, kamicy nerkowej, chronicznym gośćcu stawowym, ostrym zapaleniu oskrzeli i neurastenii. Medycyna ludowa zalecała okłady z plasterków jabłka na lekkie odmrożenia, oparzenia słoneczne i skaleczenia.
Gdy do herbaty z jabłkowych skórek dodamy trochę soku z cytryny, będzie to dobry środek wzmacniający i kojący nerwy i obniżający ciśnienie krwi. 

W medycynie ludowej i ziołolecznictwie stosowany jest również ocet jabłkowy, zalecany przy różnych dolegliwościach. Sposób przyrządzania octu jest niezwykle prosty: w szklanym naczyniu pół kg obierzyn z jabłek zalewamy litrem osłodzonej ( 5 łyżkami cukru ) wody. Przykrywamy płótnem, odstawiamy na 4 tygodnie w chłodne miejsce. Powinny jednak unikać go osoby z chorobą wrzodową. Ocet służy nie tylko jako środek leczniczy, również może być  wykorzystywany w kuchni do zakwaszania potraw. 

Anglicy zwykli mawiać: zjedz jedno jabłko dziennie, a lekarz nie będzie ci wcale potrzebny. Polscy dietetycy zalecają zjedzenie przynajmniej dwóch jabłek w ciągu dnia – jedno rano dla urody i jedno wieczorem dla dobrego zdrowia.

Niezwykłą popularność poza wartościami zdrowotnymi jabłka osiągnęły w kosmetologi. Znalazły zastosowanie w kremach, szamponach, mydłach, maseczkach, balsamach itp. Te rajskie owoce pełnią bardzo ważną rolę  w zachowaniu i poprawieniu naszej urody. Zawarta w jabłkach witamina C wymiata z organizmu wolne rodniki, bierze udział w wielu procesach metabolicznych, biosyntezie przeciwdziałając wiotczeniu skóry. Witamina C razem z witaminą P zapobiegają powstawaniu pajączków i wysięków podskórnych, uelastycznia i uszczelnia naczynia krwionośne. Bogaty w kwasy owocowe AHA sok i miąższ jabłkowy można używać do pielęgnacji twarzy i całego ciała. Przyrządzone z nich maseczki do przemywania skóry mają działanie przeciwzmarszczkowe, odmładzające, regenerujące, rozświetlające skórę i złuszczające naskórek.

Przekonaj się i wypróbuj kilka domowych łatwych do przygotowania maseczek jabłkowych.

Dla cery suchej: utrzyj 1 jabłko, dodaj łyżeczkę oliwy, łyżeczkę śmietany lub mleka. Wymieszaj wszystkie składniki i nałóż na skórę twarzy i dekoltu. Po 20 minutach zmyj letnią wodą.

Dla każdej cery: utrzyj po prostu 1 jabłko i nałóż  na twarz, szyję i dekolt. Po 20 minutach zmyj letnią wodą.
lub: do utartego jabłka, dodaj łyżeczkę miodu, 2-3 łyżki naturalnego jogurtu lub mleka, 2 łyżki mąki owsianej. Wymieszaj i nałóż na twarz, szyje i dekolt. Po 20-30 minutach zmyj letnią wodą.

Dla cery tłustej: jedno utarte jabłko wymieszaj z białkiem, z jednego jajka ubitego na sztywna pianę. Nałóż na twarz, szyje i dekolt. Po 20 minutach zmyj letnią wodą.

Jabłka najczęściej jadamy na surowo i z ich dobroczynnych dla zdrowia i urody właściwości, korzystać możemy przez cały rok. Wykorzystujemy je również do przyrządzania rozmaitych potraw: zup, potraw mącznych, sałatek owocowych i warzywnych, jako dodatek do potraw mięsnych, sosów, wypieków i ciast pieczonych, galaretek, deserów, dekoracji potraw. Jabłka przerabiamy na przeciery, dżemy, kompoty, susze, wina, soki pitne, ocet. Jabłka obrabiamy na różne sposoby: kroimy, siekamy, ucieramy, mielimy, gotujemy, pieczemy, wyciskamy sok, suszymy.

Któż nie uwielbia dań pieszczących nasze podniebienia takich jak wyśmienita szarlotka podana do kawy, pieczona kaczka z jabłkami, racuchy z jabłkami posypane cukrem pudrem, naleśniki z jabłkowym musem czy ryż z jabłkiem i cynamonem.

Jabłka są  niezwykle popularne, niedrogie, smaczne, zdrowe i dostępne przez cały rok. Korzystajmy więc z ich niezwykłych właściwości.