JEŻYNY.

JEŻYNY
- owoce najpłodniejszych i najłatwiej rosnących wieloletnich krzewów owocowych z rodziny różowatych. Dziko rosnących na polach, łąkach, miedzach, w zaroślach i lasach. Wszystkie owoce są jadalne. W zależności od gatunku kwaśne do bardzo słodkich, koloru ciemnofioletowego do czarnego. Obecnie porastają tereny całej kuli ziemskiej. Jeżyny należą do najstarszych znanych nam owoców, znaleziono je w wykopaliskach pochodzących z czasów prehistorycznych. Jeżyna bywa bardzo często nazywana czarną maliną, ożyną, ostrężyną, dziadem. Jeżyny mogą być uprawiane, podobnie jak maliny, w gospodarstwach produkcyjnych, na własny użytek w przydomowych ogródkach lub na działkach. Jest coraz bardziej popularna ze względu na smaczne owoce.

Jeżyny mają wysoką wartość leczniczą i spożywczą. Do celów leczniczych stosuję się owoce, liście, młode pędy, płatki kwiatów, łodygi i korzenie rośliny. Jako roślina lecznicza znana i ceniona była już w starożytności, Dioskurides stosował okłady z liści do leczenia różnych chorób skórnych. Liście jeżyn od czasów starożytnych były wykorzystywane jako lek w walce z chorobami skóry, takimi jak liszaje, wypryski, ropiejące i nie gojące się rany.

Liście jeżyny mogą być pomocne przy grypie, przeziębieniu, w chorobie reumatycznej, w chorobach żołądka i jelit, w walce z chorobami skóry, w przypadku przewlekłych zapaleń błony śluzowej, kiedy w przewodzie pokarmowym nadmiernie rozwija się flora bakteryjna i pojawiają się skłonności do wzdęć oraz biegunek.

Ten ciemnogranatowy przysmak posiada wiele dobroczynnych dla zdrowia właściwości. Jedną z zalet jeżyn jest fakt, iż zawierają one cenne antyoksydanty, czyli substancje, hamujące procesy starzenia się organizmu i są uznawane za ważny element profilaktyki chorób nowotworowych.

Wyciąg z jeżyn zalecany jest w przeziębieniach jako środek wykrztuśny, oraz stanach gorączkowych. Owoce jeżyn są stosowane w diecie dla dzieci, mają właściwości regulujące trawienie, wzmacniające i uspokajające.
Jeżyny posiadają właściwości lecznicze ściągające, przeciwbiegunkowe, przeciwbakteryjne, przeciw­zapalne, moczopędne, poprawiające przemianę materii. Owoce jeżyn poleca się w leczeniu anemii, w celu regulacji pracy przewodu pokarmowego, w okresie rekonwalescencji po ciężkich chorobach.

Jeżyny są bogate w antocyjany, czerwone, niebieskie i fioletowe barwniki roślinne. Zmniejszają one kruchość naczyń krwionośnych, poprawiając ukrwienie oczu i polepszając jakość widzenia. Owoce jeżyny zawierają antocyjany i garbniki, które posiadają działanie bakteriobójcze i własności antybiotyczne. Jeżyna reguluje przemianę materii, działa wykrztuśnie oraz moczopędnie. Sok z owoców jeżyn działa przeciwgorączkowo. Herbatki z owoców i liści mają działanie wzmacniające organizm, działają uspokajająco.

Jeżyny zawierają między innymi cukry, kwasy organiczne, prowitaminę A, witaminy z grupy B, B9, witaminę C, pektyny, garbniki, flawonoidy, kwas cytrynowy, barwniki antocyjanowe, związki mineralne potasu, wapnia i magnezu. Dzięki pestkom mają sporo błonnika i podobnie jak maliny, są dobrym źródłem miedzi i żelaza. Jeżyny ze wszystkich owoców zawierają najwięcej witaminy E, zwanej witaminą młodości.

Owoce pozytywnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, ze względu na właściwości uspokajające, wskazane są też w zaburzeniach nerwowych. Odwar z liści działa napotnie, stosowany jest w przeziębieniu i anginie. Przynosi ulgę w przypadku nieżytów górnych dróg oddechowych. Ten sam odwar leczy również krwawą biegunkę. 

Sok z jeżyn działa również napotnie i wykrztuśnie. Zalecany jest więc przede wszystkim w przeziębieniach oraz stanach gorączkowych. Warto sięgnąć po niego także w celu zwalczenia biegunki lub mdłości, złagodzenia bólu występującego przy zapaleniu jelita oraz w potrzebie obniżenia poziomu kwasów żołądkowych. Sok z jeżyn pomoże także w pokonaniu zgagi. Łagodnie regulują przemianę materii i ułatwiają usuwanie z moczem toksycznych metabolitów. Można ją stosować w zaburzeniach przemiany materii, złym trawieniu, w schorzeniach nerek i pęcherza moczowego.

Zewnętrznie stosuje się w postaci okładów na rany i owrzodzenia oraz do płukania jamy ustnej i gardła. Również do kąpieli w świądzie skóry, wyprysku i trądziku.

Owoce najsmaczniejsze są spożywane na surowo, jednak po dokładnym umyciu. Królują na naszych stołach od dawna, dostarczając nam wielu cennych składników odżywczych w postaci świeżych owoców, syropów, soków, win, nalewek, konfitur i marmolad. Można przyrządzać z nich zupy, koktajle, galaretki, kisiele, dżemy, kompoty, dodawać do ciast i deserów. Można go stosować jako polewę do lodów lub dodatek do herbaty.

Powinniśmy z nich przyrządzać przetwory na zimowe wieczory, aby delektować się ich wspaniałym, niepowtarzalnym smakiem i czerpać jak najwięcej korzyści dla własnego zdrowia.